گندم به عنوان قوت غالب مردم و یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی ایران، نیازمند یک برنامه تغذیه دقیق و اصولی است. در مراحل پایانی رشد گندم، یعنی پس از مرحله خوشهدهی و در زمان پر شدن دانه، نیاز گیاه به عنصر پتاسیم به شدت افزایش مییابد. کود 40-8-10 با فرمولاسیون منحصر به فرد خود که حاوی ۴۰٪ پتاسیم، ۸٪ فسفر و ۱۰٪ نیتروژن است، به عنوان یک راهکار قدرتمند برای افزایش تناژ گندم و بهبود کیفیت دانه شناخته میشود. این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی برای کشاورزان گندمکار است تا با استفاده صحیح از این کود، از تمام پتانسیل مزرعه خود بهرهمند شوند.
چرا کود 40-8-10 برای گندم ضروری است؟
کود 40-8-10 یک کود NPK است که درصد بالایی از آن را پتاسیم (K) تشکیل میدهد. این عنصر در مراحل پایانی رشد گندم، نقشی حیاتی و بیبدیل ایفا میکند:
- افزایش وزن هزار دانه: پتاسیم به عنوان «عنصر کیفیت»، در فرآیند انتقال قندها و نشاسته تولید شده در برگها به سمت دانهها نقش اصلی را ایفا میکند. این فرآیند به صورت مستقیم باعث افزایش وزن و درشتی دانه گندم میشود که تأثیر مستقیم بر افزایش تناژ گندم دارد.
- افزایش مقاومت به خوابیدگی: پتاسیم باعث استحکام ساقه گیاه میشود و مقاومت آن را در برابر خوابیدگی ناشی از باد و باران افزایش میدهد.
- بهبود کیفیت نان: پتاسیم در تشکیل پروتئین در دانه گندم نقش دارد که به بهبود کیفیت آرد و در نتیجه، کیفیت نان کمک میکند.
- افزایش مقاومت به تنش: استفاده از این کود باعث افزایش مقاومت بوته گندم در برابر تنشهای محیطی مانند خشکی و بیماریها میشود و به سلامت کلی گیاه کمک میکند.
برنامه غذایی گندم: جایگاه کود 40-8-10
یک برنامه غذایی اصولی برای گندم، شامل چند مرحله کلیدی است که کود 40-8-10 در یکی از حساسترین مراحل آن قرار میگیرد.
مرحله اول: قبل از کاشت
- هدف: اصلاح خاک و فراهم کردن عناصر پایه.
- کود مناسب: در این مرحله، از کودهای آلی مانند پلیت مرغی و کودهای فسفره و پتاسه پایه استفاده میشود.
مرحله دوم: پنجهزنی تا ساقه رفتن
- هدف: تقویت ریشه و تحریک رشد رویشی (افزایش شاخ و برگ).
- کود مناسب: در این مرحله، از کودهایی با درصد نیتروژن بالا مانند25-10-10یا اوره فسفات (0-44-18) استفاده میشود.
مرحله سوم: خوشهدهی و پر شدن دانه
- زمان: پس از تشکیل خوشه تا قبل از رسیدگی کامل دانه. این مرحله، بهترین زمان مصرف کود پتاس برای گندم است.
- هدف: افزایش عملکرد، درشت شدن دانه و بهبود کیفیت.
- کود مناسب: در این مرحله، کود 40-8-10 به صورت محلولپاشی یا کودآبیاری (در صورت امکان) استفاده میشود. استفاده از کودهای پتاس بالا مانند کود 40-8-10 در این مرحله، کلید موفقیت در برداشت پربار و باکیفیت است.
مقایسه کود 40-8-10 با سایر کودهای پتاس بالا برای گندم
| کود | فرمولاسیون (K-P-N) | کاربرد اصلی | زمان مصرف |
| 10-8-40 | 10-8-40 | افزایش وزن دانه و بهبود کیفیت | اواسط تا اواخر فصل رشد |
| 12-3-43 | 12-3-43 | درشت شدن میوه و دانهها | اواسط تا اواخر فصل رشد |
| 13-0-46 | 13-0-46 | افزایش وزن و رنگگیری محصول | اواخر فصل رشد |
| 0-0-50 | 0-0-50 | افزایش پتاسیم خالص | اواخر فصل رشد |
کود 40-8-10 یا 40-8-7 +TE: کدام بهتر است؟ در برخی موارد، کود 40-8-7 +TE نیز در بازار موجود است. این کود حاوی عناصر ریزمغذی (TE) مانند روی، آهن و منگنز است که برای گیاه بسیار ضروری هستند. اگر خاک شما دارای کمبود این عناصر است، انتخاب کود حاوی TE میتواند انتخاب بهتری باشد. برندی مانند سولوفود ممکن است هر دو نوع این کودها را ارائه دهد.
تجربه کشاورزان ایرانی: استفاده از کود 40-8-10 برای گندم
تجربه کشاورزان ایرانی نشان میدهد که استفاده از کود 40-8-10 در زمان و با روش صحیح، تأثیر چشمگیری بر موفقیت آنها داشته است.
- یک کشاورز گندمکار در استان فارس: “من هر سال برای افزایش تناژ گندم، در مرحله پر شدن دانه، از کود 40-8-10 به صورت محلولپاشی استفاده میکنم. این کود باعث شده که دانههای گندمم درشتتر و سنگینتر شوند و در نهایت، عملکرد مزرعهام به شکل قابل ملاحظهای بالا برود.”
- یک کشاورز گندمکار در استان کرمانشاه: “ما در منطقه خود با چالش خوابیدگی گندم روبرو هستیم. با استفاده از کودهای پتاس بالا مانند 40-8-10 توانستم مقاومت ساقه گندم را در برابر باد و باران افزایش دهم و محصول سالمی برداشت کنم.”
۱. کود 40-8-10 برای گندم چه زمانی استفاده میشود؟
کود 40-8-10 برای گندم در مرحله پس از خوشهدهی و زمانی که دانهها شروع به پر شدن میکنند، استفاده میشود.
۲. آیا میتوان کود 40-8-10 را با سایر کودها و سموم مخلوط کرد؟
بله، معمولاً میتوان این کود را با سایر کودها و سموم مخلوط کرد، اما بهتر است قبل از استفاده در سطح وسیع، آزمایش اختلاطپذیری انجام شود.
۳. بهترین کود گندم برای رشد و افزایش تناژ گندم چیست؟
بهترین کود گندم برای رشد و افزایش تناژ گندم یک برنامه غذایی کامل شامل کودهای پایه، کودهای رشد رویشی و کودهای پتاس بالا مانند کود 40-8-10 در مراحل پایانی است.
۴. زمان مصرف کود پتاس برای گندم چه موقع است؟
زمان مصرف کود پتاس برای گندم در مرحله پر شدن دانه، یعنی پس از خوشهدهی و در طول دوره رسیدگی است.
۵. آیا استفاده از این کود برای مزرعه گندم آبی و دیم متفاوت است؟
بله، در مزارع دیم به دلیل محدودیت منابع آب، معمولاً از روش محلولپاشی استفاده میشود، در حالی که در مزارع آبی میتوان از هر دو روش کودآبیاری و محلولپاشی بهره برد.
نتیجهگیری
استفاده از کود 40-8-10 برای گندم، یک سرمایهگذاری هوشمندانه برای تضمین برداشت پربار و باکیفیت است. با رعایت برنامه غذایی اصولی و استفاده از این کود در زمان مناسب، میتوانید از تمام پتانسیل مزرعه خود بهرهمند شوید. به یاد داشته باشید که موفقیت در کشاورزی، نتیجه دانش و برنامهریزی دقیق است.
منابع
کارشناسان کشاورزی
سایت تتاکو
بدون نظر