در کشاورزی مدرن و با توجه به محدودیتهای آبیاری در ایران، استفاده از کودهای کاملاً محلول در آب مانند کود 10-50-10 پودری محلول در آب یک ضرورت است. این فرمولاسیون تخصصی با ۵۰٪ فسفر، به عنوان یک کود سوپر استارتر، در فازهای حیاتی ریشهزایی، استقرار گیاه و گلدهی اولیه نقش کلیدی دارد. اما کود 10-50-10چیست؟ و چگونه باید از آن استفاده کرد تا در سیستمهای آبیاری قطرهای و مزارع باغات، راندمان حداکثری حاصل شود؟ این مقاله، راهنمای جامع شما برای درک کاربردهای کود 10-50-10در کشاورزی، تعیین بهترین زمان استفاده از کود 10-50-10 و آموزش نحوه استفاده از کود 10-50-10 است تا شما بتوانید به بهترین شکل، زمینه را برای افزایش عملکرد فراهم کنید.
بخش اول: کود 10-50-10 پودری محلول در آب چیست؟
۱. ویژگیهای حیاتی کود 10-50-10 (فسفر بالا و حلالیت کامل)
کود 10-50-10 یک کود کامل پودری است که به دلیل نسبت عناصر ماکرو (۱۰٪ نیتروژن، ۵۰٪ فسفر و ۱۰٪ پتاسیم) یک فرمول متمرکز بر فسفر محسوب میشود:
- غلظت بالا (۵۰٪ فسفر): این درصد بالا از فسفر قابل جذب، مهمترین ویژگی برجسته کود10-50-10است. فسفر به عنوان کلید انرژی گیاه (ATP)، در اوایل رشد برای تقویت ریشه و تقسیم سلولی حیاتی است.
- حلالیت ۱۰۰٪: شرط اصلی استفاده مؤثر از کود 10-50-10 پودری محلول در آب، حلالیت کامل آن است. این ویژگی تضمین میکند که هیچ رسوبی در فیلترها و نازلهای سیستم آبیاری باقی نمیماند.
- تأمین ماکرو و ریزمغذیها: کودهای باکیفیت10-50-10(مانند نمونههای برند ولکس) حاوی عناصر ریزمغذی مانند روی، آهن و منگنز به صورت کلاته هستند که جذب آنها در فاز ریشهزایی را تسهیل میکنند.
۲. کاربردهای کود 10-50-10 در کشاورزی ایران
کاربردهای کود 10-50-10 در کشاورزی ایران، عمدتاً در فازهای حیاتی آغازین متمرکز است:
- کود استارتر: مهمترین کاربرد در هنگام کاشت بذر یا انتقال نشاء (صیفیجات و سبزیجات) است.
- محرک ریشهزایی: برای توسعه و تقویت ریشه در درختان بالغ در ابتدای بهار.
- محرک گلدهی: استفاده قبل از باز شدن گلها برای تأمین انرژی لازم برای فروت ست و کاهش ریزش گل.
بخش دوم: بهترین زمان و نحوه استفاده از کود 10-50-10
۱. بهترین زمان استفاده از کود10-50-10 (بر اساس نیاز گیاه)
بهترین زمان استفاده از کود 10-50-10 باید دقیقاً با فازهای پرانرژی گیاه منطبق باشد. در غیر این صورت، فسفر تثبیت شده و هدر میرود:
| محصول | فاز حیاتی | هدف اصلی |
| درختان میوه (پسته، گردو) | اولین نوبتهای آبیاری بهار (تورم جوانه) | تقویت ریشه سالانه، تأمین انرژی فروت ست |
| صیفیجات (گوجه، خیار) | ۱ تا ۵ روز پس از انتقال نشاء و پیش از گلدهی | استقرار سریع، تقویت ریشه و شروع گلدهی |
| محصولات زراعی (گندم، جو) | فاز پنجهزنی | تقویت ریشه، افزایش تعداد پنجههای بارور |
| زعفران | پس از برداشت گل و در آبیاری اول پاییز | پر کردن پیاز، تقویت ریشه و آمادهسازی برای سال بعد |
۲. نحوه استفاده از کود10-50-10
نحوه استفاده از کود10-50-10در مزارع و باغات، عمدتاً از طریق آبیاری قطرهای است تا محلول کود به صورت مستقیم به منطقه ریشه برسد:
- حل کردن کامل: مقدار مورد نیاز کود را در تانک کود با حجم کافی آب کاملاً حل کنید. از حلالیت ۱۰۰٪ کود 10-50-10 پودری محلول در آب اطمینان حاصل کنید.
- تزریق در میانه آبیاری: کود را باید زمانی تزریق کنید که آب سیستم آبیاری به انتهای مسیر رسیده باشد.
- شستشوی سیستم: پس از اتمام تزریق، سیستم را حداقل برای ۱۵ دقیقه با آب خالص شستشو دهید تا کودهای باقیمانده از لولهها خارج و وارد خاک شوند.
۳. میزان مصرف (دوزهای پیشنهادی)
- آبیاری: ۴ تا ۸ کیلوگرم در هکتار در هر نوبت آبیاری. تکرار این فرآیند در ۲ تا ۴ نوبت اولیه رشد، کارایی حداکثری را به همراه دارد.
- محلولپاشی: ۱.۵ تا ۳ کیلوگرم در هزار لیتر آب. این روش برای رفع سریع کمبود فسفر یا قبل از گلدهی توصیه میشود، اما جایگزین ریشهزایی نیست.
بخش سوم: مدیریت تغذیه و جلوگیری از خطاها
۱. ترکیب کود 10-50-10با اصلاحکنندهها
در خاکهای قلیایی و آهکی ایران، فسفر به سرعت تثبیت میشود. برای به حداکثر رساندن کاربردهای کود 10-50-10 در کشاورزی، میتوانید آن را با این مواد ترکیب کنید:
- هیومیک اسید: تزریق همزمان هیومیک اسید (پودری یا مایع) به افزایش جذب فسفر و توسعه ریشه کمک میکند.
- اسید آمینه: استفاده از اسید آمینه ضد تنش میتواند شوک انتقال نشاء را کاهش داده و انرژی اولیه گیاه را برای رشد رویشی و ریشهزایی تقویت کند.
۲. نکات طلایی در نحوه استفاده از کود 10-50-10 (اجتناب از تداخل)
- تداخل کلسیم: مهمترین نکته در نحوه استفاده از کود 10-50-10، عدم ترکیب آن با منابع کلسیم (مانند نیترات کلسیم، کلسیل یا کودهای حاوی کلسیم) در یک مخزن است. این کار باعث ایجاد رسوب گچی شده و خطوط آبیاری را مسدود میکند.
- مدیریت ریزمغذیها: به دلیل خطر تثبیت روی (Zinc) توسط فسفر، استفاده از 10-50-10 غنی شده با کلاتهای روی یا تزریق منظم روی بور پس از این فاز، برای حفظ تعادل تغذیه گیاه ضروری است.
۳. گذار به فاز باردهی (کودهای پتاسیم بالا)
پس از اینکه کود10-50-10 پودری محلول در آب وظیفه خود را در تقویت ریشه و گلدهی انجام داد، کشاورز باید به سراغ کودهای پتاسیم بالا برود. ادامه مصرف فسفر بالا در فاز میوهدهی، غیر اقتصادی و غیر ضروری است. کودهایی مانند 43-3-12، 40-8-10 یا نیترات پتاسیم (46-0-13) باید برنامه را برای پر کردن میوه، رنگگیری و افزایش عملکرد کیفی در دست بگیرند.
بخش چهارم: تجربه کشاورزان و نتیجهگیری
تجربه کشاورزان ایرانی: افزایش تناژ خیار گلخانهای در یزد
یک گلخانهدار خیار در یزد میگوید: “در شرایط آب و خاک شور و قلیایی یزد، ریشهزایی قوی نشاء پس از انتقال، چالش اصلی ما بود. ما با استفاده از کود 10-50-10 پودری محلول در آب در هفته اول کشت، به همراه هیومیک اسید، به نتایج خیرهکنندهای رسیدیم. تقویت ریشه سریع، شوک انتقال را به حداقل رساند و گیاه دو هفته زودتر وارد فاز تولید شد. این مدیریت صحیح نحوه استفاده از کود10-50-10، نه تنها افزایش عملکرد تناژ را در پی داشت، بلکه کیفیت بوته را برای تحمل تنشهای تابستانه بهبود بخشید.”
توصیه نهایی برای فروشگاهداران کود و سموم
فروشگاهداران باید تأکید کنند که کود 10-50-10 یک کود “زمانبندی شده” است. کیفیت کود (حلالیت و خلوص) را تضمین کنید و به کشاورز یادآوری کنید که بهترین زمان استفاده از کود 10-50-10، کلید موفقیت آن است؛ زودتر از موعد یا دیرتر از آن، راندمان اقتصادی را کاهش میدهد.
نتیجهگیری: 10-50-10، کود شروعکننده قدرتمند
کود10-50-10 پودری محلول در آب یک نهاده کشاورزی استراتژیک است که با غلظت بالای فسفر، نقش اصلی را در تقویت ریشه، استقرار قوی و تحریک گلدهی اولیه ایفا میکند. با درک دقیق بهترین زمان استفاده از کود ۱۰-۵۰-۱۰ و رعایت نحوه استفاده از کود10-50-10 (به ویژه درآبیاری )، کشاورزان ایرانی میتوانند از تثبیت فسفر در خاکهای قلیایی جلوگیری کرده و پتانسیل خود برای افزایش عملکرد را از همان ابتدای فصل تضمین نمایند.
۱. کود 10-50-10 پودری محلول در آب برای چه فازی ضروری است؟
کود 10-50-10 پودری محلول در آب در فازهای اولیه رشد، یعنی ریشهزایی، استقرار نشاء و پیش از گلدهی، برای تأمین انرژی مورد نیاز تقویت ریشه و فروت ست ضروری است.
۲. بهترین زمان استفاده از کود 10-50-10 برای باغات مرکبات کی است؟
بهترین زمان استفاده از کود 10-50-10 برای باغات مرکبات، در اولین موج رشد بهاره و قبل از گلدهی است تا به تقویت ریشه درخت و بهبود کیفیت جوانههای گل کمک کند.
۳. نحوه استفاده از کود 10-50-10 در سیستم آبیاری چگونه است؟
نحوه استفاده از کود 10-50-10 باید به روش آبیاری (تزریق در سیستم آبیاری قطرهای) انجام شود. کود را کاملاً در آب حل کرده و در میانه دوره آبیاری تزریق کنید.
۴. آیا میتوان کود10-50-10 را با کودهای نیترات منیزیم مخلوط کرد؟
بله، در شرایط خاص و بر اساس توصیههای کارشناسی، ترکیب 10-50-10 با نیترات منیزیم (نه نیترات کلسیم) امکانپذیر است، اما همیشه قبل از ترکیب در حجم بالا، تست اختلاط در مقیاس کوچک انجام دهید.
۵. کاربردهای کود 10-50-10در کشاورزی پس از فاز گلدهی چیست؟
کاربردهای کود 10-50-10 در کشاورزی پس از فاز گلدهی، کاهش مییابد. تنها یک نوبت پس از تشکیل میوه جوان برای تقسیم سلولی اولیه مفید است. سپس باید به سمت کودهای پتاسیم بالا مانند 36-12-12 تغییر برنامه داد.
منابع
کارشناسان کشاورزی
سایت تتاکو
بدون نظر