درک صحیح روش مصرف سولفات پتاسیم (یا همان کود سولفات پتاسیم) یکی از مهمترین تصمیمات مدیریت مزرعه در فاز پایانی رشد محصول است. پتاسیم (ماکرو مغذی)، که اغلب با نامهای سولوپتاس یا کود سولفات پتاسیم در بازار شناخته میشود، نقش حیاتی در کیفیت نهایی، انبارداری و مقاومت گیاه در برابر تنشها دارد. سولفات پتاسیم چیست؟ این کود (50-0-0) به دلیل فاقد کلر بودن و تأمین گوگرد ، بهترین گزینه برای محصولات حساس به شوری و خاکهای قلیایی ایران است. این مقاله، به صورت کاملاً کاربردی، شما را با جزئیات روش مصرف سولفات پتاسیم، نکات کلیدی در خرید سولفات پتاسیم و زمانبندی دقیق برای دستیابی به حداکثر افزایش عملکرد و کیفیت آشنا میکند.
بخش اول: سولفات پتاسیم چیست و چرا روش مصرف آن حیاتی است؟
۱. سولفات پتاسیم چیست؟ (کود سولفات پتاسیم و سولفات پوتیمز)
سولفات پتاسیم چیست؟ سولفات پتاسیم یک ترکیب شیمیایی محلول در آب است که بیش از ۵۰ درصد پتاسیم خالص و ۱۸ درصد گوگرد را تأمین میکند. نامهای تجاری آن شامل سولوپتاس و گاهاً به اشتباه سولفات پوتیمز است.
- اهمیت فاز مصرف: از آنجایی که پتاسیم کمتحرک است و به دلیل ماهیت خاکهای ایران تثبیت میشود، روش مصرف سولفات پتاسیم باید به گونهای باشد که در زمان اوج نیاز گیاه (پر شدن میوه و دانه) به ریشه یا اندامهای هوایی برسد.
- انتخاب فرم: فرم کریستال و کاملاً محلول در آب برای سیستمهای نوین آبیاری و محلولپاشی ضروری است.
۲. اصول زمانبندی مصرف (سولوپتاس زمان مصرف)
سولوپتاس زمان مصرف اصلی خود را در فاز زایشی دارد:
- فاز رشد رویشی: در این مرحله، نیاز به پتاسیم متوسط است و تمرکز بر تقویت ریشه با کودهای فسفاته (مانند اوره فسفات 0-44-18) و نیتروژن برای رشد رویشی است.
- فاز پر شدن (طلایی): از زمان شروع رشد سریع میوه/دانه تا رسیدگی نهایی. این زمان اوج تقاضای گیاه برای پتاسیم است و تزریق کود سولفات پتاسیم در این مقطع، افزایش عملکرد کیفی را تضمین میکند.
- پس از برداشت (ذخیرهسازی): یک نوبت مصرف پتاسیم پس از برداشت (و پیش از خزان) به ذخیرهسازی پتاسیم برای سال زراعی بعد کمک میکند.
بخش دوم: روش مصرف سولفات پتاسیم (جزئیات آبیاری و محلولپاشی)
۱. روش مصرف: (تزریق در سیستم آبیاری)
مؤثرترین روش مصرف سولفات پتاسیم در مزارع و باغات دارای سیستم آبیاری تحت فشار، فرتیگیشن است.
- نحوه تزریق: سولوپتاس (کریستال) باید به صورت کاملاً حل شده در مخزن کود تزریق شود. این کود باید به صورت دورهای و تقسیم شده در طول فاز پر شدن میوه/دانه اعمال شود.
- مقدار مصرف: بسته به نوع محصول و آزمون خاک، معمولاً ۴۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار در طول فصل (برای صیفیجات، به صورت هفتگی).
۲. روش مصرف: محلولپاشی برگی
محلولپاشی راهی سریع برای تأمین پتاسیم است و در زمانهای زیر کاربرد دارد:
- زمان تنش: در مواجهه با خشکی، گرما یا شوری، محلولپاشی با کود سولفات پتاسیم مقاومت گیاه را افزایش میدهد.
- نیاز سریع: در اواخر فصل برای بهبود سریع رنگ و قند.
- دوز: غلظت معمولاً ۱.۵ تا ۳ در هزار (۱.۵ تا ۳ کیلوگرم سولفات پتاسیم در ۱۰۰۰ لیتر آب).
۳. نکات احتیاطی در ترکیب کودها (چالش ترکیب)
- هشدار کلسیم: هرگز کود سولفات پتاسیم را با کودهای کلسیمی بالا (مانند نیترات کلسیم کریستال یا کلسیم بور) در یک مخزن تزریق نکنید؛ زیرا تشکیل رسوب گچ (سولفات کلسیم) میدهد.
- اصلاح خاک و هیومیک: ترکیب سولوپتاس با هیومیک اسید (مایع پلاس) در آبیاری به جذب بهتر پتاسیم و اصلاح خاک قلیایی کمک میکند.
بخش سوم: کاربرد سولفات پتاسیم در محصولات زراعی و باغی ایران
۱. پسته و محصولات حساس به شوری
در باغات پسته (کرمان و یزد)، سولفات پتاسیم چیست؟ این کود بهترین پاسخ برای تأمین پتاسیم در شرایط شور است. روش مصرف سولفات پتاسیم در پسته باید در فاز مغزبندی (اوایل تابستان) به صورت جدی پیگیری شود تا پوکی و ریزش به حداقل برسد و افزایش عملکرد مغز تضمین شود.
۲. گندم، جو و برنج
برای محصولات زراعی، کود سولفات پتاسیم در فاز پر شدن دانه (شیری شدن) اهمیت دارد. استفاده از آن به صورت محلولپاشی یا همراه با آبیاری در این مقطع، وزن هزاردانه و کیفیت آرد را بهبود میبخشد.
۳. سیبزمینی و محصولات زیرزمینی
در سیبزمینی، سولفات پتاسیم (به جای پتاسیم کلرید) برای افزایش ماده خشک غده، بهبود انبارداری و افزایش مقاومت در برابر کبودی حیاتی است. این کوددهی باید در فاز غدهزایی و رشد نهایی غده صورت پذیرد.
۴. سولفات پتاسیم و برنامه تغذیه گیاه (NPK و ریزمغذیها)
کود سولفات پتاسیم باید بخشی از یک برنامه تغذیه گیاه باشد:
- تکمیل ریزمغذیها: در کنار پتاسیم، تأمین ریزمغذیها مانند آهن، روی (به ویژه در فروت ست اولیه با روی بور) و منگنز با استفاده از کلاتها ضروری است.
- NPK: در فازهای رشد، از کودهایی مانند NPK 12-12-36 یا 30-5-15 (با پتاسیم بالا) به عنوان مکمل استفاده شود.
بخش چهارم: تحلیل قیمت سولفات پتاسیم و تجربه کشاورزان
۱. قیمت سولفات پتاسیم و عوامل مؤثر بر خرید
قیمت سولفات پتاسیم متغیر است و به عواملی چون نرخ ارز، برند (مانند فایواستار)، خلوص و حلالیت بستگی دارد. در خرید سولفات پتاسیم، توصیه میشود به جای تمرکز صرف بر قیمت سولفات پتاسیم ارزان، روی کیفیت (فرمولاسیون کریستال) تمرکز شود، زیرا کود باکیفیت از گرفتگی سیستم آبیاری جلوگیری کرده و افزایش عملکرد بهتری را تضمین میکند.
۲. تجربه کشاورزان: موفقیت در باغات انار خراسان
یک باغدار انار در خراسان رضوی میگوید: “انار در منطقه ما به ترکیدگی و کمرنگی حساس است. به دلیل شور بودن آب قنات، استفاده از کود سولفات پتاسیم بدون کلر برای ما حیاتی بود. ما روش مصرف سولفات پتاسیم را بر تزریق آبیاری متمرکز کردیم و سه نوبت در فاز پر شدن دانه و رنگگیری، از سولوپتاس محلول استفاده کردیم. این برنامه نه تنها ترکیدگی را به شدت کاهش داد، بلکه رنگ پوست انار را برای بازار شب یلدا بسیار بهبود بخشید. افزایش عملکرد و کیفیت به ما نشان داد که سرمایهگذاری بر روی سولفات پتاسیم چیست و چقدر مؤثر است.”
نتیجهگیری: مصرف هوشمندانه، سودآوری تضمینی
دانستن روش مصرف سولفات پتاسیم کلید تبدیل پتانسیل درخت به محصول باکیفیت و بازارپسند است. با انتخاب فرم کریستال، رعایت دقیق زمانبندی (فاز پر شدن میوه) و اجتناب از خطاهای ترکیب کودها، کشاورزان ایرانی میتوانند با استفاده از کود سولفات پتاسیم، بر چالشهای محیطی غلبه کرده و به حداکثر سودآوری در کشت خود دست یابند.
۱. سولفات پتاسیم چیست و چه تفاوتی با کودهای NPK پتاس بالا دارد؟
سولفات پتاسیم چیست؟ یک کود سولفات خالص (50-0-0) فاقد نیتروژن و کلر است. کودهای NPK پتاس بالا (مانند 36-12-12) حاوی نیتروژن و فسفر نیز هستند و برای فازهای رشدی که نیاز به نیتروژن وجود دارد، مناسبترند؛ در حالی که سولوپتاس برای فاز نهایی کیفیت (بدون رشد رویشی) ایدهآل است.
۲. بهترین روش مصرف سولفات پتاسیم برای درختان میوه چیست؟
بهترین روش مصرف سولفات پتاسیم برای درختان میوه، تزریق آن از طریق سیستم آبیاری قطرهای با استفاده از فرم کریستال محلول است تا عنصر به صورت پیوسته در فاز پر شدن میوه تأمین شود.
۳. بهترین زمان مصرف سولوپتاس در طول فصل رشد کی است؟
سولوپتاس زمان مصرف اصلی خود را در فاز پر شدن دانه و میوه (از تشکیل میوه تا دو هفته قبل از برداشت) دارد.
۴. آیا سولفات پوتیمز همان سولفات پتاسیم است؟
بله، سولفات پوتیمز یک نام عامیانه و گاهی اشتباه برای اشاره به سولفات پتاسیمیا سولوپتاس در بازار کود ایران است.
۵. چگونه از گرفتگی سیستم آبیاری با کود سولفات پتاسیم جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از گرفتگی، حتماً از کود سولفات پتاسیم (سولوپتاس) با گرید کریستال و حلالیت بالا استفاده کنید و هرگز آن را با کودهای کلسیمی یا فسفاته در یک مخزن ترکیب نکنید.
منابع
کارشناسان کشاورزی
سایت تتاکو
بدون نظر