در محیطهای کنترلشده گلخانهای که هدف، تولید حداکثری در کمترین زمان است، انتخاب کود آغازگر (استارتر) اهمیت حیاتی دارد. سوال اصلی گلخانهداران این است: نقش اوره فسفات برای گلخانه چیست و چگونه میتوان از این کود برای تضمین استقرار سریع نشاء و افزایش عملکرد استفاده کرد؟ اوره فسفات (0-44-18)، به دلیل انحلال ۱۰۰٪، غلظت بالای فسفر و خاصیت اسیدی قوی، به عنوان بهترین کود اوره فسفات در اوایل رشد محصولات گلخانهای مانند خیار، گوجه و فلفل شناخته میشود. این مقاله تخصصی، راهنمای جامع شما برای درک آنالیز اوره فسفات، زمان مصرف کود اوره فسفات و نحوه مصرف کود اوره فسفات به روشهای نوین فرتیگیشن در گلخانههای ایران است.
بخش اول: چرا اوره فسفات برای گلخانه یک انتخاب طلایی است؟
۱. آنالیز اوره فسفات و ویژگیهای تخصصی
اوره فسفات برای گلخانه به دلیل ترکیب N−P بسیار متوازن و تخصصی در فاز اولیه، بسیار کارآمد است:
- فسفر بالا (۴۴٪): فسفر عنصری کمتحرک در خاک است. در گلخانه، ریشهها نیاز به فسفر در دسترس و فوری دارند. ۴۴٪ فسفر محلول، انرژی لازم برای تقویت ریشه و تمایز سلولی سریع را فراهم میکند.
- نیتروژن آغازگر (۱۸٪): نیتروژن در این کود، رشد رویشی اولیه را تحریک کرده و سرعت سبزینگی پس از انتقال نشاء را بالا میبرد.
- اسیدیته قوی (pH پایین): گلخانهها اغلب در معرض شوری و قلیاییت بالا هستند. اسیدیته اوره فسفات، به اصلاح خاک اطراف ریشه کمک کرده و جذب ریزمغذیها (به ویژه آهن و روی) را تسهیل میکند.
۲. بهترین کود اوره فسفات: معیار انتخاب
انتخاب بهترین کود اوره فسفات باید بر اساس این سه معیار باشد:
- حلالیت ۱۰۰٪: برای سیستمهای فرتیگیشن گلخانهای که نازلها و فیلترهای حساسی دارند، حلالیت کامل (بدون رسوب) اجباری است. کودهایی مانند نمونههای باکیفیت برند فایواستار این استاندارد را تأمین میکنند.
- خلوص بالا: عاری بودن از عناصر سنگین و کلر، که برای محصولات گلخانهای حساس مانند توتفرنگی یا فلفل بسیار حیاتی است.
- ثبات شیمیایی: حفظ خاصیت اسیدی در هنگام حل شدن در آب.
بخش دوم: روش مصرف کود اوره فسفات برای گلخانه (زمان و میزان)
۱. زمان مصرف کود اوره فسفات
زمان مصرف کود اوره فسفات در گلخانه کاملاً بر فاز اولیه رشد متمرکز است:
- پس از نشاءکاری: حیاتیترین زمان، ۱ تا ۳ روز پس از انتقال نشاء گوجهفرنگی، خیار یا فلفل است. این تزریق، شوک وارده به گیاه را به حداقل رسانده و ریشهزایی را شروع میکند.
- دوران اولیه رشد: تزریق را به صورت متناوب (مثلاً در ۴ تا ۶ نوبت اول آبیاری) ادامه دهید تا گیاه به مرحله رشد رویشی سنگین برسد و ریشهها کاملاً در خاک مستقر شوند.
۲. نحوه مصرف کود اوره فسفات: کودآبیاری تخصصی
نحوه مصرف کود اوره فسفات در گلخانه، تقریباً به صورت انحصاری، تزریق در آبیاری قطرهای است:
- محلولسازی: کود را به صورت کامل در تانک اصلی حل کرده و از طریق دستگاه تزریق به خطوط آبیاری برسانید.
- زمانبندی در آبیاری: تزریق کود باید در میانه زمان آبیاری صورت گیرد. ابتدا سیستم با آب خالص شسته شود، سپس کود تزریق شده و در نهایت دوباره با آب خالص شستشو داده شود. این کار از باقی ماندن کود در نازلها جلوگیری میکند.
۳. میزان مصرف کود اوره فسفات برای گلخانه
میزان مصرف کود اوره فسفات در گلخانهها به طور کلی از مزارع باز کمتر اما متمرکزتر است:
- دوز تزریق: معمولاً ۲ تا ۴ کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب، به صورت روزانه یا یک روز درمیان در هفتههای اولیه.
- میزان کل در هکتار: ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار (بسته به نوع محصول و نیاز خاک) که در نوبتهای اولیه رشد تقسیم میشود.
بخش سوم: مدیریت تغذیه و نکات لازم مصرف اوره فسفات
۱. روش مصرف کود اوره فسفات برای درختان در قیاس با گلخانه
| پارامتر | گلخانه (صیفیجات) | باغات (درختان میوه) |
| هدف اصلی | استقرار سریع نشاء، پنجهزنی اولیه | بیدار کردن درخت، فروت ست، تقویت ریشه سالانه |
| زمان مصرف | بلافاصله پس از نشاءکاری | اوایل بهار (تورم جوانه) |
| میزان مصرف کود اوره فسفات | متناوب و کم در دفعات زیاد | تقسیمشده در ۲ تا ۳ نوبت در ابتدای فصل |
| اولویت | اسیدیته و حلالیت بالا | اصلاح خاک و آزاد کردن فسفر تثبیت شده |
۲. نکات لازم مصرف اوره فسفات برای جلوگیری از خسارت
- سازگاری با سایر کودها: مهمترین نکته، عدم ترکیب اوره فسفات با کودهای کلسیمی (نیترات کلسیم) و منیزیمی در یک مخزن است. حتماً این کودها را در نوبتهای آبیاری جداگانه تزریق کنید.
- ترکیب با هیومیک و فولویک: برای افزایش کارایی و جذب بیشتر فسفر در دماهای پایین گلخانه، تزریق اوره فسفات را با هیومیک اسید مایع یا جلبک دریایی ترکیب کنید.
- ریزمغذیها: از آنجایی که اوره فسفات به جذب ریزمغذیها کمک میکند، در نوبتهای اولیه، حتماً از کلات روی برای بهبود رشد و کلات آهن برای جلوگیری از زردی در کنار آن استفاده کنید.
۳. گذار از اوره فسفات به NPKهای متعادل
پس از اتمام فاز ریشهزایی، برنامه تغذیه گیاه گلخانهای باید به سمت کودهای متعادل یا پتاسیم بالا تغییر کند. برای مثال، استفاده از NPK 20-20-20 برای فاز رشد رویشی و سپس NPK 12-12-36 یا NPK 10-10-25 برای فاز باردهی و افزایش عملکرد ضروری است.
بخش چهارم: تجربه کشاورزان و قیمت و خرید
۱. تجربه کشاورزان: تداوم باردهی در خیار گلخانهای
یک گلخانهدار خیار در یزد که در کشتهای متراکم کار میکند، میگوید: “کلید موفقیت در تولید خیار، یک ریشه قوی است که بتواند تداوم باردهی را در طول فصل حفظ کند. خاکهای ما در یزد شدیداً قلیایی است. ما به جای کودهای مایع با فسفر پایین، از اوره فسفات برای گلخانه در سه هفته اول استفاده کردیم. تقویت ریشه ایجاد شده توسط این کود، همراه با تزریق کلات آهن غنیشده، باعث شد بوتهها بسیار قویتر به فاز باردهی وارد شوند و در شرایط تنش گرمایی تابستان، مقاومت و تداوم تولید بسیار بهتری نسبت به سالهای قبل داشته باشند. افزایش عملکرد نهایی ما، ارزش سرمایهگذاری روی این کود تخصصی را ثابت کرد.”
۲. قیمت و خرید کود اوره فسفات (نکات اقتصادی)
قیمت و خرید کود اوره فسفات معمولاً بالاتر از کودهای فسفاته پایه است، اما باید آن را نه یک هزینه، بلکه یک سرمایهگذاری در نظر گرفت. از آنجایی که این کود ۱۰۰٪ محلول و قابل جذب است، هدررفت آن نزدیک به صفر است و تأثیر مستقیم آن بر تقویت ریشه و افزایش عملکرد در فاز حساس اولیه، به سرعت بازگشت سرمایه را تضمین میکند.
نتیجهگیری: اوره فسفات، بنیان کیفیت گلخانهای
اوره فسفات برای گلخانه، یک ابزار ضروری برای مدیریت هوشمندانه و تخصصی تغذیه است. با درک دقیق آنالیز اوره فسفات، رعایت زمان مصرف کود اوره فسفات در فاز اولیه و اجرای صحیح نحوه مصرف کود اوره فسفات در سیستم فرتیگیشن، گلخانهداران میتوانند به طور مؤثر مشکل قلیاییت خاک را مدیریت کرده و با تضمین تقویت ریشه و استقرار قوی، زمینه را برای دستیابی به حداکثر افزایش عملکرد و کیفیت محصول در طول دوره کشت فراهم سازند.
۱. بهترین کود اوره فسفات چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
بهترین کود اوره فسفات باید دارای خلوص بالا، آنالیز اوره فسفات استاندارد (0-44-18) و حلالیت ۱۰۰٪ کامل در آب باشد تا بدون ایجاد رسوب در سیستمهای فرتیگیشن گلخانهای استفاده شود.
۲. نحوه مصرف کود اوره فسفات در گلخانه چگونه است؟
نحوه مصرف کود اوره فسفات در گلخانه، به صورت تزریق در سیستم آبیاری قطرهایاست. تزریق باید در میانه زمان آبیاری انجام شده و با آب خالص شستشو داده شود.
۳. زمان مصرف کود اوره فسفات برای نشاء گوجه و خیار کی است؟
زمان مصرف کود اوره فسفات برای نشاء گوجه و خیار، بلافاصله پس از انتقال نشاء یا در ۱ تا ۳ نوبت اول آبیاری پس از کاشت است تا شوک انتقال کاهش یابد و تقویت ریشه به سرعت انجام شود.
۴. میزان مصرف کود اوره فسفات برای گلخانه در هر نوبت چقدر است؟
میزان مصرف کود اوره فسفات در گلخانه معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار در کل فاز اولیه رشد است که باید در چندین نوبت کوچک (۲ تا ۴ کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب) به صورت متناوب تزریق شود.
۵. آیا میتوان اوره فسفات را با کودهای NPK پتاسیم بالا ترکیب کرد؟
بله، اما نه در یک زمان. نکات لازم مصرف اوره فسفات میگوید که اوره فسفات باید در فاز اولیه و کودهای پتاسیم بالا (مانند NPK 12-12-36 یا نیترات پتاسیم) در فاز گلدهی و باردهی استفاده شوند.
منابع
کارشناسان کشاورزی
سایت تتاکو
بدون نظر